Płynność finansowa jest jednym z warunków sukcesu biznesowego – jeśli przedsiębiorca nie jest w stanie regulować na bieżąco swoich zobowiązań przez dłuższy czas, staje się niewypłacalny, a byt jego firmy jest zagrożony. Aby nie dopuścić do utraty płynności, należy umiejętnie pozyskiwać środki potrzebne do prowadzenia działalności. W tym zakresie przedsiębiorca ma do dyspozycji kilka rozwiązań w postaci różnych źródeł finansowania. Dzisiejszy wpis poświęcamy jednemu z nich, czyli faktoringowi. W szczególności odpowiadamy na pytanie, jakie korzyści i koszty wiążą się z jego użyciem w porównaniu do alternatywnych źródeł finansowania firm – kredytu obrotowego i leasingu.
Ze względu na kryterium pochodzenia środków, z których korzysta przedsiębiorca, wyróżniamy finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne. Z finansowaniem pierwszego rodzaju mamy do czynienia wówczas, gdy środki zostały pozyskane wskutek przekształceń majątkowych przedsiębiorstwa i gromadzenia kapitału – źródłami finansowania wewnętrznego są np. wypracowany zysk czy amortyzacja. Z kolei finansowanie zewnętrzne występuje wtedy, gdy kapitał nie jest generowany przez przedsiębiorstwo, lecz pochodzi od innego, zewnętrznego, podmiotu. Poniżej porównujemy źródła finansowania drugiego rodzaju. Jednym z nich jest właśnie faktoring.
Katalog zewnętrznych źródeł finansowania jest zróżnicowany – każde rozwiązanie ma inną specyfikę, w konsekwencji wiąże się z innymi korzyściami i zagrożeniami. Za najpopularniejsze zewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstw uznaje się:
Jak działa faktoring? W ujęciu modelowym faktoring przybiera postać umowy zawieranej między dwoma podmiotami: faktorem i faktorantem. Faktorem jest firma świadcząca usługi wykupu wierzytelności za określone wynagrodzenie (np. w formie prowizji bądź abonamentu). Faktorant to podmiot korzystający z usług tej firmy, czyli przedsiębiorca, któremu przysługują pewne wierzytelności i który chciałby je zbyć po to, aby przyśpieszyć proces uzyskiwania należności od dłużnika.
Charakterystyczne dla faktoringu traktowanego jako zewnętrzne źródło finansowania przedsiębiorstw jest to, że zabezpiecza on sytuację finansową faktoranta, ograniczając ryzyko nieterminowych płatności jego dłużnika. Ujmując rzecz prosto, przedsiębiorca nie musi obawiać się konsekwencji zwłoki dłużnika, gdyż firma faktoringowa przejmuje jego wierzytelności i staje się podmiotem odpowiedzialnym za ściągnięcie długu.
Należy pamiętać, że opisany model finansowania jest tylko jednym z wielu rozwiązań w ramach faktoringu. W praktyce biznesowej można spotkać szereg różnych usług określonych zbiorczo jako faktoring, np. faktoring pełny, faktoring odwrócony czy faktoring tajny. Każdy ze wskazanych typów finansowania ma swoje cechy charakterystyczne. Porównując faktoring z kredytem bankowym i leasingiem, bierzemy pod uwagę faktoring w przedstawionym wyżej ujęciu.
Warto przeczytać: Faktoring cichy | Faktoring międzynarodowy
Z kredytu obrotowego korzystają zwykle przedsiębiorcy, którzy chcą uzyskać środki związane z bieżącym funkcjonowaniem firmy, np. potrzebne na spłatę zobowiązań. Może on przybrać postać m.in. jednorazowej pożyczki bądź linii kredytowej. Podobnie jak faktoring kredyt obrotowy zabezpiecza sytuację finansową podmiotu gospodarczego, w tym chroni go przed utratą płynności finansowej.
Jeśli chodzi o różnice, należy zwłaszcza zauważyć, że w przypadku kredytu obrotowego przedsiębiorca staje się dłużnikiem banku, co w przypadku faktoringu na ogół nie występuje. Jeśli zatem w krótkim czasie sytuacja finansowa kredytobiorcy nie ulegnie poprawie, może się okazać, że nie dysponuje on wystarczającymi środkami, by spłacić dług. Co również ważne, warunkiem uzyskania kredytu jest dysponowanie historią kredytową – jest to zwykle przeszkoda, która uniemożliwia małym firmom pozyskanie środków od banku. Problem ten nie występuje w przypadku faktoringu – dla firmy faktoringowej istotna jest zdolność kredytowa nie samego przedsiębiorcy, lecz jego dłużnika.
Leasing jest zwykle wykorzystywany przez przedsiębiorcę w celu uzyskania możliwości użytkowania danej rzeczy, np. samochodu, maszyn, sprzętu komputerowego w sytuacji, gdy nie dysponuje on środkami na jednorazowy zakup. Firma leasingowa oddaje przedsiębiorcy rzeczy w użytkowanie w zamian za ustaloną w umowie opłatę w formie rat (zwykle comiesięcznych). Po upływie okresu leasingowego przedsiębiorca może wykupić użytkowane przedmioty za część początkowej ceny.
Różnice między faktoringiem a leasingiem są znaczne. Przede wszystkim inny jest cel obydwu usług: faktoring służy do zabezpieczenia sytuacji finansowej przedsiębiorcy, leasing – do pozyskania środków trwałych. Trzeba też pamiętać o tym, że umowa z leasingodawcą zawierana jest na długi okres, podczas gdy faktoring może przybrać postać usługi krótkoterminowej.
Skutkiem faktoringu, czyli usługi polegającej na wykupie wierzytelności przez firmę faktoringową, jest przejęcie ryzyka finansowego przez zewnętrzny podmiot. Skutek ten nie występuje w przypadku kredytu bankowego i leasingu. Choć podobnie jak faktoring, kredyt zabezpiecza w krótkim okresie sytuację firmy, nie ogranicza on ryzyka związanego z działalnością – przedsiębiorca staje się dłużnikiem banku i musi w ustalonym terminie zwrócić otrzymane środki. Leasing wykorzystywany jest w innych celach niż faktoring. Służy bowiem do pozyskania środków trwałych. Ponadto umowa leasingowa obejmuje zwykle znacznie dłuższy okres niż umowa faktoringowa.