Przedsiębiorcy coraz chętniej korzystają z różnych rodzajów faktoringu jako formy finansowania bieżącej działalności firmy. Atrakcyjność faktoringu wynika z faktu, że oprócz funkcji podstawowej, jaką jest poprawa płynności finansowej, faktoring to także szereg usług dodatkowych wspomagających proces zarządzania należnościami w firmie. Tym istotniejszy staje się wybór właściwego rodzaju faktoringu dopasowanego optymalnie do potrzeb biznesowych przedsiębiorstwa.
Najważniejszymi pytaniami, na które powinien odpowiedzieć sobie przedsiębiorca zainteresowany usługą faktoringu są: jakie są rodzaje faktoringu oraz który rodzaj wybrać? Faktoring pełny (bez regresu), czy niepełny (z regresem)? Te dwie formy finansowania należności handlowych różni ulokowanie ryzyka niewypłacalności odbiorców. Jest to zagadnienie kluczowe z punktu widzenia zarządzania portfelem należności firmy, w tym w szczególności optymalizacji ryzyka współpracy z kontrahentami.
Istotą faktoringu pełnego jest przejęcie przez faktora ryzyka niewypłacalności kontrahentów objętych umową faktoringu. Jest to możliwe dzięki ubezpieczeniu należności przez samego faktora, bądź wykorzystaniu istniejącej polisy ubezpieczenia należności zawartej przez przedsiębiorcę z ubezpieczycielem. W obu przypadkach klient firmy faktoringowej podpisując umowę faktoringu pełnego pozbywa się ryzyka braku zapłaty przez odbiorców za dostarczony towar lub wykonaną usługę.
Faktoring niepełny z kolei polega na wykupie przez faktora należności bez przejęcia ryzyka niewypłacalności odbiorców swojego klienta. W tym wypadku to klient jest odpowiedzialny za wypłacalność kontrahentów. W razie braku płatności ze strony odbiorcy w ustalonym w umowie faktoringu dodatkowym terminie liczonym od daty wymagalności faktury, klient zobowiązany jest do zwrotu faktorowi kwoty zaliczki wypłaconej z tytułu wykupu należności. Branża faktoringowa nazywa potocznie termin zwrotu zaliczki okresem regresu i z reguły wynosi on od 14 do nawet 60 dni.
Wybierając pomiędzy faktoringiem pełnym a niepełnym klient powinien wziąć pod uwagę m.in. znajomość branży i rynków zbytu, dotychczasowe doświadczenia firmy we współpracy z odbiorcami, kraj pochodzenia kontrahentów z którymi współpracuje, strukturę portfela należności, a także apetyt firmy na ryzyko i skłonność do ponoszenia dodatkowych kosztów.
Faktoring bez regresu przeznaczony jest dla przedsiębiorstw stawiających na dynamiczny rozwój firmy, pozyskujących nowych kontrahentów w kraju i na rynkach zagranicznych, ale jednocześnie nastawionych na większe bezpieczeństwo prowadzonej działalności. Klienci chętnie obejmują usługą faktoringu pełnego kontrahentów, gdy nie mają wystarczającej wiedzy na temat ich sytuacji finansowej, zwłaszcza w zakresie zdolności do regulowania zobowiązań, czy dyscypliny płatniczej wobec innych dostawców. Ten aspekt jest szczególnie istotny, kiedy firma rozszerza swoją działalność na rynki zagraniczne, gdzie ryzyko braku płatności często rośnie, a proces weryfikacji kontrahenta czy dochodzenia utraconych należności jest z reguły zdecydowanie bardziej skomplikowany niż na rynku lokalnym. Popularność faktoringu pełnego zwiększa się także w czasach niepewności gospodarczej i zawirowań na rynkach zagranicznych. Należy jednak mieć na uwadze, że efektywność faktoringu pełnego zależy w dużej mierze od uzyskania odpowiednich limitów kredytowych od ubezpieczyciela na kontrahentów zgłoszonych do finansowania.
Faktoring pełny jest również dobrym rozwiązaniem gdy firma posiada już polisę ubezpieczenia należności handlowych w jednym z wyspecjalizowanych towarzystw ubezpieczeniowych. Wówczas oprócz umowy faktoringu podpisywane jest porozumienie z ubezpieczycielem, na mocy którego faktor przejmuje obowiązki klienta wynikające z polisy. To oznacza dla klienta oszczędność czasu dzięki przeniesieniu na faktora pracy związanej z monitorowaniem płatności i zgłaszaniu przeterminowanych należności w terminach ustalonych w umowie ubezpieczenia. Wówczas klient uzyskuje pełen pakiet usług związanych z zarządzaniem należnościami: finansowanie, administrowanie, monitoring, windykację i ochronę przed niewypłacalnością odbiorców. Istotną zaletą faktoringu pełnego jest poprawa struktury bilansu firmy, czyli tzw. czyszczenie bilansu z należności, co przekłada się na poprawę niektórych wskaźników finansowych. Metoda ta zwana „off balance” stosowana jest chętnie przez spółki giełdowe i posiadające udziałowców poza granicami Polski.
Faktoring niepełny najlepiej zastosować gdy współpracujemy z gronem stałych i sprawdzonych partnerów handlowych oraz gdy posiadamy rozproszoną strukturę odbiorców. Faktoring bez regresu wciąż pozostaje najpopularniejszą formą finansowania należności na polskim rynku. Wiąże się to z istotnymi zaletami tego rozwiązania. Po pierwsze, mimo iż faktor nie przejmuje pełnej odpowiedzialności za wypłacalność odbiorców swojego klienta, nadal wspomaga go w dochodzeniu niezapłaconych należności poprzez tzw. windykację miękką (wezwania do zapłaty, telefony ponaglające kontrahentów). Oznacza to wsparcie klienta działaniami profesjonalnych służb windykacyjnych. Dodatkowo, już na etapie włączania kontrahentów do umowy faktoringu firma faktoringowa dokonuje weryfikacji kontrahentów. Po drugie, faktoring niepełny oznacza mniej niż w przypadku faktoringu pełnego formalności związanych z przyznawaniem limitów kredytowych (ubezpieczeniowych) na odbiorców. Po trzecie, koszty faktoringu z regresem są niższe w porównaniu z faktoringiem bez regresu.
Bez względu na zakres przejęcia ryzyka niewypłacalności kontrahenta przez faktora, obie formy faktoringu mogą natomiast znacząco poprawić proces zarządzania należnościami w firmie.
